ΘΕΩΡΙΑ 5η Ενότητα: Χρονικοί Χαρακτήρες

Χρονικοί Χαρακτήρες

Οι χρονικοί χαρακτήρες ονομάζονται άφωνα σημάδια, επειδή δεν έχουν φωνητική ενέργεια αλλά δηλώνουν χρονική διάρκεια.

Χρονικοί χαρακτήρες που αυξάνουν το χρόνο

Οι φωνητικοί χαρακτήρες (χαρακτήρες ποσότητας) εκτός από τη Υπορροή, έχουν διάρκεια ενός χρόνου.
Για να παρατείνουμε τη διάρκεια ενός φθόγγου, χρησιμοποιούμε χρονικούς χαρακτήρες που αυξάνουν τον χρόνο:

Επομένως:

• Χαρακτήρας ποσότητας και Κλάσμα ή Τσάκισμα = 2 χρόνοι

• Χαρακτήρας Ποσότητας  και Απλή = 2 χρόνοι

• Χαρακτήρας Ποσότητας  και Διπλή = 3 χρόνοι

• Χαρακτήρας Ποσότητας  και Τριπλή = 4 χρόνοι

Παράδειγμα:

Η διαφορά ανάμεσα στο Κλάσμα στην Απλή και στο Τσάκισμα έγκειται στην ορθογραφία και στην προφορά κατά την εκτέλεση τους.

Κορώνα

Σε ορισμένες περιπτώσεις, κυρίως στο τέλος ενός ύμνου, παρατείνουμε την διάρκεια ενός φθόγγου.  Αυτή η χρονική παράταση σημειώνεται με την Κορωνίδα ή Κορώνα.

Γράφεται πάνω από τους χαρακτήρες ποσότητας και προσθέτει όσους χρόνους κρίνει ο ψάλτης.

Χρονικοί χαρακτήρες που διαιρούν τον χρόνο

Κατά την πορεία μιας μελωδίας, μπορεί να χρειαστεί να εκτελέσουμε πολλούς χαρακτήρες σε έναν χρόνο.

Για το σκοπό αυτό χρησιμοποιούμε χαρακτήρες που διαιρούν τον χρόνο σε μικρότερα μέρη:

Τα σημάδια αυτά τοποθετούνται πάνω από τον δεύτερο χαρακτήρα από αυτούς που θέλουμε να ενώσουμε, ενώ ο πρώτος χαρακτήρας τονίζεται ζωηρότερα.

Ειδικές περιπτώσεις Γοργού:

>Το Γοργό μαζεύει σε έναν χρόνο δύο φωνητικούς χαρακτήρες

• Εάν το Γοργό είναι πάνω από τα Κεντήματα τότε το Ολίγον ή Οξεία και τα Κεντήματα διαβάζονται σε μία κίνηση.

• Αν το Γοργό βρίσκεται πάνω στο Ολίγον, τότε τα Κεντήματα διαβάζονται σε μία κίνηση με τον προηγούμενο χαρακτήρα.

• Αν το Γοργό βρίσκεται πάνω σε Υπορροή, τότε ο χρόνος της πρώτης Αποστρόφου της πρώτης αποστρόφου συγχωνεύεται με τον προηγούμενο χαρακτήρα

Παράδειγμα:

⭐Προσέχουμε την ανάλλυση στα τελευταία τέσσερα μέτρα:

Ότι αναφέραμε για το Γοργό υσχίει και για τους υπόλοιπους χαρακτήρες με τη διαφορά ότι:

>Το Δίγοργο μαζεύει σε έναν χρόνο τρεις φωνητικούς χαρακτήρες

>Το Τρίγογργο μαζεύει σε έναν χρόνο τέσσερις φωνητικούς χαρακτήρες

Σε μια κίνηση διαβάζονται:

• ο χαρακτήρας που έχει το Τρίγοργο

• ο προηγούμενός του

• οι υπόλοιποι που ακολουθούν.

Παρεστιγμένα Γοργά και Δίγοργα

Εκτός από τις παραπάνω ίσες διαιρέσεις υπάρχουν και οι άνισες διαιρέσεις, οι οποίες επιτυγχάνονται με τους ίδιους χαρακτήρες παρεστιγμένους, (δηλαδή με τελεία μπροστά ή πίσω από τον χαρακτήρα διαίρεσης του χρόνου).
Η τελεία αυτή προσθέτει περισσότερο χρόνο στον χαρακτήρα ποσότητας, στον οποίο προηγείται.

Χαρακτήρες που διαιρούν και αυξάνουν τον χρόνο

Οι συγκεκριμένοι χαρακτήρες τοποθετούνται πάνω από το Ολίγον, το οποίο έχει από κάτω Κεντήματα.
Όπως το Γοργό, συγκεντρώνουν σε έναν χρόνο τα Κεντήματα και τον προηγούμενο χαρακτήρα αλλά επιπλέον προσθέτουν χρόνο στο Ολίγον.

1. Το Αργό: διαιρεί το χρόνο και προσθέτει ένα κλάσμα στο Ολίγον

2. Το Δίαργο: διαιρεί το χρόνο και προσθέτει μια διπλή στο Ολίγον         

3. Το Τρίαργο: διαιρεί το χρόνο και προσθέτει μια τριπλή στο Ολίγον        

Σιωπές ή Παύσεις

Σιωπές ή παύσεις είναι διακοπές της μελωδίας για ορισμένο χρονικό διάστημα. Δηλώνονται με ιδιαίτερα σημάδια που ονομάζονται Σιωπές ή παύσεις:

Αν στην αρχή μιας μελωδίας το μέτρο φαίνεται ελλιπές σημαίνει ότι υπάρχει παύση η οποία δεν καταγράφεται και το μέλος αρχίζει από την άρση:

Συνεχές Ελαφρό

Το Συνεχές Ελαφρό είναι μια ιδιαίτερη περίπτωση σύνθεσης αποστρόφου και ελαφρού:

Αναλύεται σε δύο αποστρόφους όπου η πρώτη απόστροφος έχει γοργό:

Ο πρώτος φθόγγος θα διαβαστεί σε έναν χρόνο με τον προηγούμενο χαρακτήρα και την ίδια συλλαβή ενώ ο δεύτερος στον επόμενο χρόνο με άλλη συλλαβή.

Η διαφορά μεταξύ συνεχές ελαφρού, αποστρόφου με γοργό και υπορροής με γοργό έγκειται στην ορθογραφία και στην προφορά των συλλαβών κατά το ψάλσιμο: