Ίσον

 Ισοκράτημα

Τι σημαίνει "κρατάω το ίσον"

Στη βυζαντινή ψαλτική, το ίσον αναφέρεται στη διατήρηση μιας βασικής νότας ως σταθερό υπόβαθρο. 

Το ίσον ή ισοκράτημα είναι η συνεχής νότα, ένας συνεχές βόμβος, που κρατάει ένας ή περισσότεροι ψάλτες (ισοκράτες), δημιουργώντας ένα σταθερό ηχητικό υπόβαθρο πάνω στο οποίο "πατάει" ο ψάλτης ή οι ψάλτες και αναπτύσσεται η μελωδία. 

Ο ρόλος του ισοκρατήματος είναι θεμελιώδης, καθώς προσφέρει σταθερότητα, βάθος και αρμονία στο ψαλτικό μέλος.

Υπάρχουν δύο βασικές προσεγγίσεις στην εκτέλεση του ισοκρατήματος:

1. Φυσικός Ισοκράτης – Ακολουθεί τις αρμονικές σχέσεις των ήχων και προκύπτει φυσικά από τη δομή του μέλους. Αυτή η προσέγγιση είναι πιο παραδοσιακή και χρησιμοποιείται από μεγάλους δασκάλους της ψαλτικής.

2. Τεχνικός Ισοκράτης – Εξαρτάται περισσότερο από την αισθητική επιλογή του ψάλτη και μπορεί να αλλάζει νωρίτερα ή αργότερα από τις φυσικές μεταβάσεις του ήχου, δημιουργώντας μια πιο επεξεργασμένη ηχητική εμπειρία.

Στο Οικουμενικό Πατριαρχείο, η χρήση του ισοκρατήματος έχει διαμορφωθεί με ιδιαίτερη προσοχή, ώστε να διατηρείται η αυθεντικότητα του ύφους της Μεγάλης του Χριστού Εκκλησίας της Κωνσταντινουπόλεως. Μεγάλοι πρωτοψάλτες, όπως ο Ιάκωβος Ναυπλιώτης, ο Πρίγγος και ο Στανίτσας, τόνιζαν τη σημασία της σωστής χρήσης του ισοκρατήματος, ώστε να μην καλύπτει την κύρια μελωδία αλλά να την στηρίζει. Η ψαλτική πρακτική του Πατριαρχείου χαρακτηρίζεται από καθαρότητα, σταθερότητα και σεβασμό στη μελωδική γραμμή, αποτελώντας πρότυπο για τη σύγχρονη Βυζαντινή μουσική.

Πως εκτελείται το ισοκράτημα

Παρακολουθείστε τον Άρχον Υμνωδό της Αγίας του Χριστού Μεγάλης Εκκλησίας Γεώργιο Χατζηχρόνογλου:

Μάθημα ισοκρατήματος υπό Γ. Χατζηχρόνογλου

Παράδειγμα ισοκρατήματος, Γ. Ζατζηχρόνογλου