ΙΣΤΟΡΙΑ 6η Ενότητα: Η αρχαία Ελληνική Μουσική

 Η αρχαία Ελληνική Μουσική

Ιστορικά στοιχεία της αρχαίας Ελληνικής Μουσικής

Η αρχαία Ελληνική μουσική είναι ένα συναρπαστικό κεφάλαιο της πολιτιστικής κληρονομιάς της Ελλάδας! Η μουσική κατείχε εξέχουσα θέση στην αρχαία ελληνική ζωή, συνδεόμενη άμεσα

με θρησκευτικές τελετές, θεατρικές παραστάσεις, και καθημερινές δραστηριότητες.

Αρχικά, η λέξη "μουσική" προέρχεται από τις Μούσες, τις θεότητες που προστάτευαν τις τέχνες και τις επιστήμες. Οι Έλληνες χρησιμοποιούσαν διάφορα μουσικά όργανα, όπως τη λύρα, τον αυλό, την κιθάρα και τον πανδούρα. Η μουσική τους ήταν πλούσια σε μελωδίες και βασιζόταν σε τετράχορδα, με ένα ξεχωριστό σύστημα κλιμάκων και τρόπων.

Η αρχαία ελληνική μουσική αποτέλεσε τη βάση για την ανάπτυξη της βυζαντινής μουσικής, η οποία εξελίχθηκε μέσα από την αλληλεπίδραση με την πρώιμη χριστιανική λατρεία και τις παραδόσεις της Ανατολής.

Παραδοσιακά ο Πυθαγόρας (580 π.Χ.) αναφέρεται ως θεμελιωτής του μουσικού είδους, που μετέπειτα εξελίχτηκε στη βυζαντινή μουσική. Ήταν ο πρώτος που συνέδεσε τη μουσική με τα μαθηματικά και καινοτόμησε με τη μελέτη της ακουστικής. Ήταν επίσης ο πρώτος, που δημιούργησε τους μουσικούς "Ήχους" και απέδωσε τις αναλογίες τους με νότες. Αυτός δημιούργησε τις κλίμακες, που είναι η βάση της Οκτωήχου, του κέντρου δηλαδή της βυζαντινής μουσικής θεωρίας.

Ο Αριστόξενος (360 π.Χ.) όμως, είναι αυτός που διατύπωσε μια άλλη αντίληψη για τον υπολογισμό των διαστημάτων, διαφορετική από την πυθαγόρεια. Ο Αριστόξενος θεωρεί ότι ο υπολογισμός των διαστημάτων δεν πρέπει να γίνεται με βάση τις αριθμητικές πράξεις, αλλά με βάση την εκτίμηση του αυτιού. Ο ίδιος διακρίνει 6 είδη τετραχόρδων, 2 διατονικά, 3 χρωματικά και το εναρμόνιο.

Την αριστοξένεια μέθοδο ακολουθεί σήμερα η ευρωπαϊκή μουσική με τα συγκερασμένα διαστήματα (12, 12, 6 , 12). Τα διαστήματα αυτά χρησιμοποιεί το πιάνο, το οποίο δεν μπορεί να αποδώσει τα διαστήματα της Βυζαντινής Μουσικής. Το μουσικό όργανο που αποδίδει σήμερα  τη βυζαντινή μουσική είναι το κανονάκι και όποιο όργανο δεν χρησιμοποιεί τάστα, όπως το βιολί και ο ταμπουράς.

Η βυζαντινή μουσική διατήρησε αρκετά στοιχεία από την αρχαία ελληνική, όπως τη χρήση μονοφωνικών μελωδιών και την έμφαση στη σύνδεση της μουσικής με το κείμενο.

Αξίζει να αναφέρουμε κλείνοντας, πως οι Έλληνες δεν αντιλαμβάνονταν τη μουσική απλώς ως ψυχαγωγία, αλλά ως εκπαιδευτικό μέσο και εργαλείο για την καλλιέργεια του ήθους. Όπως είπε ο Πλάτων, "Η μουσική είναι ένα ηθικό δόγμα."