ΔΡΑΣΗ 1η Ενότητα: Μελωδικές Ασκήσεις 1-3

Μαθαίνοντας να ψάλλουμε την κλίμακα

Στην ενότητα «Δράση» πραγματοποιείται η πρακτική εφαρμογή όσων διδάχθηκαν στη θεωρητική ενότητα που προηγείται. Είναι σαν να ανεβαίνουμε στο Αναλόγιο (Καλανάρχο*), μεταφέροντας τη θεωρία στην πράξη και ξεκινώντας να ψάλλουμε!

Κάτω από κάθε άσκηση παρατίθεται σχετικό «Άκουσμα», ώστε ο μαθητής να εξοικειώνεται ακουστικά με το μέλος και να ενισχύεται η φωνητική του απόδοση.

Η άσκηση της κλίμακας

Την άσκηση αυτή στην αρχή τη διαβάζουμε, μετά την ψάλλουμε και τη μαθαίνουμε απέξω.
Την επαναλαμβάνουμε κάθε φορά πριν από κάθε ψαλμωδία:



     ΝΗ     ΠΑ     ΒΟΥ   ΓΑ      ΔΙ     ΚΕ      ΖΩ   ΝΗ'         ΝΗ'  ΖΩ  ΚΕ  ΔΙ




  ΓΑ ΒΟΥ ΠΑ ΝΗ

Κλίμακα της Βυζαντινής Μουσικής

Υπενθύμιση:

Ανεβαίνοντας μετά τον ΒΟΥ ακολουθεί ο ΓΑ μετά συναντάμε τον ΔΙ, έπειτα ο ΚΕ, συνεχίζει ο ΖΩ κλπ.
Κατεβαίνοντας από τον ΝΗ, ο πρώτος φθόγγος που συναντάμε είναι ο ΖΩ.
Μετά τον ΖΩ έρχεται ο ΚΕ, έπειτα ο ΔΙ, ακολουθεί ο ΓΑ, στη συνέχεια ο ΒΟΥ, μετά ο ΠΑ και στο τέλος ξαναφτάνουμε στον ΝΗ.

Αν θυμόμαστε καλά αυτή τη σειρά και την αποστηθίσουμε, τότε έχουμε βάλει το πρώτο γερό θεμέλιο στη Θεωρία.
Όλα τα υπόλοιπα στηρίζονται σε αυτό.

Ασκήσεις Ανάβασης και Κατάβασης της Κλίμακας

Πριν ξεκινήσεις:

📖 Οδηγός Μελέτης Ασκήσεων Βυζαντινής Μουσικής


🔁 Επανάλαβε την κλίμακα αρκετές φορές.


👀 Διάβασε την άσκηση πολλές φορές χωρίς ρυθμό & μελωδία (απλή ανάγνωση).


✋ Μέτρα κάθε φθόγγο ως 1 χρόνο, χτυπώντας ρυθμικά το χέρι.


🐢 Διάβασε αργά, χωρίς να αλλάζει η ταχύτητα (ρυθμική ανάγνωση).


🐇 Επανέλαβε με πιο γρήγορο ρυθμό, μέχρι η άσκηση να ρέει άνετα.


🎵 Ψάλλε με τη συλλαβή «νε», κρατώντας σταθερό χρόνο.


🔤 Ψάλλε με τα ονόματα φθόγγων (παραλλαγή).


👉 Για Πρακτική Κατεύθυνση: αν δυσκολεύεσαι, ψάλλε μόνο με τη συλλαβή «νε».

Άσκηση 1η

Άσκηση 1η

Άσκηση 2η

Άσκηση 2η

Στην παρακάτω άσκηση το σύμβολο + (σταυρός) δηλώνει σημείο αναπνοής.

Άσκηση 3η

Άσκηση 3η

* "Καλανάρχος"

Στην Κεφαλονιά, οι παλαιοί αποκαλούσαν το Αναλόγιο με το ιδιωματικό όνομα «Καλανάρχος».
Έλεγαν χαρακτηριστικά: «Ανέβα στον καλανάρχο να ψάλλεις».

Ο όρος πιθανόν, προέρχεται από τη λέξη «Καλανάρχης», και φαίνεται να αναφέρεται σε εκείνον που «ηγείται των καλάνων» – δηλαδή των ήχων ή των μελωδιών.

Ίσως επίσης σχετίζεται, κατά παραφθορά, με τον επικεφαλής στο καλάντισμα· τον πρώτο που ξεκινά και συντονίζει το τραγούδι ή την ψαλμωδία.

Ο όρος απαντάται κυρίως σε νησιωτικές περιοχές και φέρει τη σημασία του αρχηγού του χορού – εκείνου που δίνει το ύφος, τον ρυθμό και ξεκινά το μέλος.

Στο τοπικό κεφαλονίτικο ιδίωμα, «καλανάρχος» δεν είναι το πρόσωπο, αλλά το βάθρο, το έπιπλο, η θέση όπου, στέκεται ο ψάλτης ή ο χορός για να ψάλλει – δηλαδή, το Αναλόγιο.

Ένα σημείο, όπου η θεωρία συναντά την πράξη – ή μήπως το αντίστροφο;